گزارش کارگاه آموزشی فرآیند ثبت در فهرست آثار ملی

کارگاه آموزشی «فرآیند ثبت در فهرست آثار ملی» به همت گروه باستان‌شناسی و انجمن علمی دانشجویان باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی،  11 دی ماه 1402 در دانشکده ادبیات و علوم انسانی برگزار شد.

این کارگاه با حضور دکتر فرهاد نظری، مدیر کل پیشین ثبت آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعیِ وزارت میراث فرهنگی، گردشگردی و صنایع دستی، استادان گروه‌های باستان‌شناسی و مرمت و جمعی از دانشجویان و علاقه‌مندان با هدف آشنایی با چگونگی و فرآیند ثبت آثار ملی در سالن ناصر خسروی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهيد بهشتي گرد برگزار شد.

دکتر نظری در ابتدای سخنان خود ضرورت و اهميت ثبت آثار ملي و كاركردهاي آن را برشمرد. ايشان از دل همين بحث به نحوه مواجهه سلسله‌های دوران تاریخی ایران با بناها و آثار تاریخی پرداخت؛ ذکر این نکته از آن جهت ضرورت داشت که سرنوشت یک اثر تاریخی، به طور ویژه بناها، همواره به رویکردها، تصمیمات و اقدامات دولت‌ها بستگی دارند و این مهم در حفظ و نگهداری یا تخریب بناها موثر است و دانستن اين نكات براي دانشجويان رشته باستان‌‌شناسي به عنوان علاقه‌مندان به حفظ ميراث فرهنگي و پژوهش‌گران فرداي اين سرزمين مهم است.

مدیر کل پیشین ثبت آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی، با ارائه گاه‌شماریِ تنظیم قوانینِ حفاظت و مرمت از بناها و آثار تاريخي در ايران، به آن دسته از عواملي كه منجر به توجه به آثار تاريخي و ایجاد تشکیلات برای حفاظت از آن‌ها شده بود، پرداخت؛ چرا که آشنایی با پیشینه روند تصویب قوانینی که هدف از تنظیم آن‌ها غالبا حفاظت و مرمت بوده دارای اهمیت بسیاری‌ است و جزئی از تاریخ و گذشته زندگی بشر (در این بحث، ایرانیان) است. ايشان در خلال این مبحث به نقش ناصرالدین شاه قاجار در شروع جریاناتی که باعث توجه به اهمیت مسائل حفاظتی شد، اشاره كرد؛ از جمله این اقدامات تاسیس کتابخانه سلطنتی کاخ گلستان است که میراثی از پادشاهی مغول تلقي شده و از آن به عنوان اولین موزه ایران یاد می‌شود. دكتر نظری، منابع و مقالاتی را برای علاقه‌مندان به مطالعه در پیشینه این قوانین معرفی کردند.

در ادامه درباره  موارد ضروری مندرح در پرونده ثبتی در روند ثبت آثار ملی بحث شد؛‌ از جمله توصيفات، تصاوير و عكس‌ها. هم‌چنين درباره نحوه نوشتن يك پرونده ثبتي موارد و نكاتي گفته شد؛ در اين بخش به اينكه چه كساني مي‌توانند يك پرونده ثبتي بنويسند نيز اشاراتي شد. ايشان، هم‌چنين اولين بناها و آثار ايران را كه به ثبت رسيدند معرفي كرد و اسناد مربوط به ثبت آن‌ها را به نمايش درآورد. در بخش آخر كارگاه، به رسم هر كارگاه آموزشي ديگري زماني به پرسش و پاسخ اختصاص يافت و استادان و دانش‌جويان به طرح پرسش‌هايي درباره مباحث طرح شده پرداختند.