روز جهانی کارگر
جنبش های کارگری در طول تاریخ یکی از نمونه های خوب مطالبه گری جمعی در راستای زندگی کرامت مدارانه می باشد که هموار توأمان با یک مبارزه نابرابر، از یک سو با دولت و از سوی دیگر صاحبان سرمایه، بوده است که با اتحاد و ایستادگی قشر کارگر منجر به پیروزی های بسیاری و بهبود حقوق کارگران شده است. نمونه ای از این تکاپوی تاریخی در یکم مه ۱۸۸۶ رقم خورد که کارگران برای کاهش ساعات کاری از ده ساعت به هشت ساعت دست به اعتصاب و اعتراض سراسری زدند. هرچند در آن سال این حرکت سراسری در ایالات متحد آمریکا و جهان تاثیری در بهبود وضعیت کارگران نداشت و اسباب ریختن خون شماری از کارگران معترض شد، اما نقطه عطفی برای احقاق حقوق کارگران و الهام بخش برای کارگران دیگر نقاط جهان برای مطالبه حقوق خویش شد. حال جهانیان برای تقدیر از زحمات و ایثار قشر کارگر برای ساخت جامعه بهتر این روز را گرامی میدارند. اما با گذشت حدود بیش از یک قرن از فعالیت های اعتراضی کارگران و ایجاد احزاب و کشورهای متعددی که شعار حمایت از کارگران را داشتند همچنان بسیاری از چالش ها برای این قشر از جامعه باقی مانده است. نمونه آن می تواند پدیده کارگران مهاجر در بسیاری از کشورها باشد که اکنون یکی از چالش های عمده بسیاری از کشورها است. از برخی تبعیض‌های غیر حقوق بشری در رفت و آمد کارگران مهاجر گرفته تا شرایط نامطلوب زندگی و عدم دریافت حقوق مناسب برای ایشان، این درحالی است که برخی از مهاجران به علت حضور غیر قانونی در کشورها امکان مراجعه به دادگاه برای مطالبه حقوق خود را ندارند و در بسیاری از موارد حتی از دست مزد اندک توافق شده نیز محروم می مانند چنین چالش‌هایی تفاوت حقوق شهروندی که به افراد، حقوقی را به واسطه شهروند یک کشور بودن می بخشد با حقوق بشر که افراد بشری را بدون توجه به نژاد و ملیت واجد حقوقی می داند به خوبی نشان می دهد. نمونه دیگر این قبیل تبعیض‌ها اختلاف دستمزد و حقوق میان جنسیت های مختلف است که حتی در برخی کشورهای توسعه یافته به چشم می خورد. از طرف دیگر اکنون با رشد فناوری شاهد گونه های دیگر نقض حقوق کارگران هستیم. برای مثال اکنون چالش تعیین نوع رابطه کاری افراد فعال در نرم افزارهای خدماتی، در چارچوب قوانین سنتی کار، با صاحبان این نرم افزارها موجبات محروم ماندن بسیاری از این افراد از حمایت های قانونی شده است این وضعیت در حالی است که با پیشرفت هوش مصنوعی خطر از بین رفتن بسیاری از مشاغل و بیکاری عده زیادی از کارگران دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. آموزش حقوق کارگران در گام اول می تواند اسباب جلوگیری از تضییع حقوق کارگران را فراهم آورد که شاید وظیفه سندیکاها و افراد فعال در حوزه حقوق کارگران در هر جامعه ای باشد با این حال بنظر می رسد همچنان قشر کارگر باید در کنار مطالبات سنتی برای احقاق حقوق خود به مشکلات جدید نیز توجه نشان دهند و این مهم بدون ایجاد تشکل های کارگری در یک جامعه دموکراتیک امکان پذیرنمی باشد. به امید روزی که شاهد حمایت واقعی به جای شعارهای زیبا برای کارگران باشیم. روز جهانی کارگر مبارک.
سجاد مجیدی پژوهشگر کرسی حقوق بشر صلح و دموکراسی یونسکو دانشگاه شهید بهشتی